Çorum Belediyesi, 5 Mart 2025 tarihinde Çorum'daki yapı denetim firmalarına ve 6 Mart 2025 tarihinde İMO Çorum Temsilciliği'ne yaptığı bildirimde, 6 inşaat mühendisinin yapı projelerinin veri girişlerinde değişiklikler yaptığını tespit ettiğini duyurdu. Bu mühendislerin, statik proje müellifi olarak imza attıkları projelerle ilgili performans analiz raporlarının hazırlanması istendi.
Söz konusu 6 mühendisin, çoğunluğu Çorum merkez ve ilçelerinde olmak üzere, 1609 farklı parsel üzerinde yaklaşık 1481 yeni yapı ruhsatının müellifi olduğu belirlendi. Bu yeni yapı ruhsatlarının, ülke genelinde 21 farklı şehirdeki 45 farklı idare tarafından onaylandığı ortaya çıktı. Ancak, hangi projelerde ne tür veri değişiklikleri yapıldığı ve bu durumun yapıların depreme dayanıklılığını ne ölçüde etkilediği henüz netlik kazanmadı.
İMO Çorum Temsilcisi Özgür Kılıç, bu durumun yapı güvenliği açısından büyük bir risk oluşturduğunu belirterek, "Bahse konu birçok yapının imalatlarının tamamlandığı ve insanların hayatlarını bu yapılar içerisinde sürdürdüğü düşünüldüğünde, bugüne kadar gelinen süreçte birçok hatanın yapıldığı aşikardır" dedi.
"Denetim Bir Zincirdir, Zayıf Halka Tüm Sistemi Etkiler"
Kılıç, denetimin birbirine bağlı halkalardan oluşan bir zincir gibi olduğunu ve bir halkadaki zayıflığın tüm sistemin işleyişini sekteye uğratabileceğini vurguladı. "Denetim, yalnızca bir süreç değil, sürekli devam eden ve birbiriyle ilişkili aşamalardan oluşan bir mekanizmadır" diyen Kılıç, güvenli, düzenli ve verimli bir yaşam için bu zincirin halkalarının sağlam olması gerektiğini ifade etti.
Yapı güvenliği konusunda da denetimin zincir etkisini görebileceğimizi belirten Kılıç, "Statik projeler üzerinden yapılan denetimler yapı güvenliğimizin en önemli halkalarındandır. Bu denetimler olası depremlerde yaşanacak yıkımların ve can kayıplarının önlenmesinde çok önemli katkıda bulunur. Proje müellifleri ile başlayan bu güvenlik zinciri sırasıyla yapı denetimler, müşavirler ve idareler tarafından devam ettirilir" dedi.
“Denetleyenleri Kim Denetleyecek?”
Denetimlerin sadece ürün üzerinden sürdürülmesinin yetersiz olduğunu beliten Kılıç, "Bu proje üretim ve denetim hizmetlerini verenleri kim denetleyecek?" sorusunu gündeme getirdi. Ürün (proje) denetimleri konusunda görevli ve yetkili olanların yapı denetim firmaları/müşavir firmalar ve ilgili idareler olduğunu belirten Kılıç, bu ürünleri ortaya koyanların (meslektaşların) niteliklerinin belirlenmesi konusunda da meslek odalarının görevli ve yetkili olmak zorunda olduğunu vurguladı.
Uzun yıllar boyunca yaptıkları çalışmalarla meslektaşların yetkilendirilmesi ve belgelendirilmesi konusundaki tüm çalışmaların mevcut iktidarlar eliyle engellendiğini kaydeden Kılıç, şunları söyledi:
“Bugün yaşanan bu olayda gördüğümüz üzere bahse konu usulsüzlüğü görecek ve önleyecek niteliklere sahip bir denetim mekanizmamız bulunmamaktadır. Bu yüzlerce proje birçok yapı denetim firmasındaki proje kontrollerinden ve 45 idareden ayrı ayrı geçebilmektedir. Son olarak yapılan tespitler denetim sisteminin zayıflığını hepimizin gözlerinin önüne sermektedir.”
Kılıç, çok büyük bir kısmı deprem kuşağında yer alan Türkiye'de denetim sistemlerinin gözden geçirilmesi ve meslek odalarının yetkin mühendislik çalışmalarının önündeki engellerin kaldırılması gerektiğini vurguladı.
