Bilmece: Bazı Balıklarda, Peynirlerde Bulunurum, Güneşi Görünce Hemen Aktif Olurum Son yıllarda sık sık karşımıza çıkan, çoğu insanda yetersizliği görülen, eksikliğinde kalp rahatsızlığı, kanser, kemik hastalıkları gibi birçok hastalığa risk faktörü olan vitaminimiz: D vitamini İnsan vücudunda bulunan D vitamininin yaklaşık % 90’ı güneşten gelen morötesi (UV) ışınlarından  deride sentezlenir.Vücutta sentezlendiği gibi besinler yoluyla da alınabilir. Somon, tuna, sardalya gibi yağlı balıklar, yumurta, karaciğer  D vitamini içeren besinler arasındadır. Fakat bunların hiçbiri zengin kaynaklar değildir. Yani günlük beslenme ile yeterli D vitamini almak mümkün değildir. D vitamini eksikliği sadece ülkemizde değil, dünya üzerinde de sık görülen yetersizliklerdendir. Özellikle güneşlenmeden yoksun kalan ülkelerde ve koyu ten renkli bireylerde daha sık görülür. Yaşlılarda güneş görme süresinin azalmasına bağlı olarak eksiklik daha fazla görülebilir. Türkiye nüfusunun yüzde 60-90’ında D vitamini eksikliği bulunmaktadır. Peki, bu eksiklik beraberinde neler getirir? Vücut ağrısı, halsizlik, yürüme güçlüğü, kemik ağrısı, saç dökülmesi, baş ağrısı, depresyon, değişken ruh hali, uykusuzluk, gözaltı morlukları, aşırı terleme, kilo vermede güçlük çekme, sürekli üşüme gibi belirtiler sık görülür. Yapılan son araştırmalar D vitamini eksikliğinin birçok hastalığa sebep olabileceğini göstermektedir. Şizofreni, depresyon, astım, Tip 1 diyabet, MS, osteoartirit, osteomalasi, rikets ve birçok kanser türünün D vitamini ile ilişkili olabileceği görülmüştür. D vitamini eksikliği ve yetersizliğine yol açabilecek karaciğer hastalıkları, böbrek hastalıkları, çölyak hastalığı gibi emilim problemi olan hastalıklar, kemik erimesi, basit düşmelerle kırık gelişenlerde, kan kalsiyumu düşük olanlarda, kan fosforu düşük olanlarda, şişmanlığı olan hastalarda, hiperparatiroidisi olanlarda, D vitamini metabolizmasını etkileyecek ilaçlar (kortizon, epilepsi(sara) ilaçları) kullananlarda ve kapalı giyim tarzı olanlarda D vitamini düzeylerine bakılması gerektiğini uzmanlar dile getiriyor. . 20 ng/ml ve üzeri normal/yeterli, 10–20 ng/ml arası D vitamini yetersizliği, 10 ng/ml’nin altı D vitamini eksikliği olarak tanımlanır. Kemik dışı etkileri için ise D vitamininin 30 ng/ml üzerinde olması tercih edilir. Dünya Sağlık Örgütü yetişkin bireylerde kandaki D vitamini seviyesine bakılmaksızın 400-800 IU/ gün D vitaminini öneriyor.  Bunları Biliyor Muydunuz ?
  • UVB ışınları kapalı ve bulutlu havada veya pencere veya araba camı gibi bir engele temas ettiğinde saçılarak kolayca dağılır ve engeli yeterince aşamaz.Yani pencere ardında güneşlenirseniz esmerleşirsiniz ama yeterli UVB alamadığınız için yeterli D vitamini sentezi yapamazsınız.
  • Uygun ışın açısı için saatler 10.00- 15.00 arasıdır.
  • UV-A ciltteki melanin hücrelerini uyararak bronzlaşmayı artırır, fakat aynı zamanda ve cilt yaşlanmasını da artırır. Bronzlaşma UV-B ışınları engelleyerek D vitamini sentezini de azaltır.
  • Pigment tabakası kalın olan kara ırktakiler aynı miktardaki D vitaminini sentezleyebilmek için beyaz ırka göre 4-5 kez daha fazla güneşte kalmak zorundadır.