DAO’nun SANATA BAKIŞI: DAO VE NFT İLİŞKİSİ DAO'ları, topluluk tarafından yönetilen ve merkezi bir otoriteye sahip olmayan oluşumlardır. Bu merkeziyetsiz organizasyonlar; kurum içi temel kuralların koda işlenerek, bu kuralların normal şartlarda işlemesini sağlamaktadır. Bununla beraber işlem kontrolü ile oluşan ekstra maliyet ve insan gücünü ortadan kaldırmayı hedeflemektedir. Blockchain teknolojisinin ilerlemesiyle beraber adeta demokratikleşmiş bir yapının çıktısı haline DAO’lar yaratıcılık odağını NFT’ler üstünde yoğunlaştırmıştır. DAO sisteminde, birden fazla kişinin bir NFT'nin hisselerine sahip olması mümkündür. Bu da daha düşük bütçeye sahip NFT yatırımcılarına pahalı projelerde yer alma imkanı sağlamaktadır. Çılgın ve popüler NFT sanat eserinin arkasında duyarlı, çalışkan ve üretici DAO üyelerinin bulunabileceğini söylemek hiç de yanlış olmayacaktır. Elbette şu hususun altını çizmek de fayda var: NFT üreticilerine özel bir topluluk oluşturma imkanı sayesinde DAO bu eseri sahiplenebilecektir. NFT dünyasının DAO üyeleriyle olan eşsiz bağı DAO’LARIN NFT ‘LER ÜZERİNDEKİ HAKİMİYETİ DAO üyelerinin oy kullanma hakkı tokenlardan ileri gelmektedir. Dao tokenlar, DAO oluşumundaki kripto para ve NFT olmak üzere sıralanabilir. Bu noktada üyelerin NFT projelerindeki hakimiyeti, o NFT üzerindeki üretici emekle doğru orantılıdır. Bu durumla bağlantı olarak şunları söylemek mümkündür: Birden fazla NFT üretmiş kişinin oy hakkının, DAO sisteminde daha büyük çoğunluğa sahiptir. Dolayısıyla doğal tabiatı gereği DAO’ların hiyerarşik olmayan, demokratik yapısına NFT’ler hizmetkarlık edecektir. DOĞAL İLİŞKİ BAKIMINDAN NFT ve DAO'ların yakından bağlantılı en önemli zeminlerden birisi koleksiyoner DAO'larıdır. Bir koleksiyoner DAO'su, NFT üretmek ve almak için fonları bir araya getiren bir organizasyondur. Popülerite yaratabilecek bir NFT projesine yatırım yapmak, DAO bünyesinde bulunan düşük bütçeli yatırımcıları zorlayabilecektir. Bu noktada, Koleksiyoner DAO'ları birden fazla kişinin NFT'nin bir hissesine sahip olmasına imkan tanır. Koleksiyoner DAO'larına örnek olarak, Bored Ape Yacht Club NFT'lerini hisselere ayıran ve birden fazla kullanıcının aynı varlığın bir hissesine sahip olmasına olanak sunan APE DAO verilebilir. (BİNANCE) Elbette Koleksiyoner DAO’lar dışında, topluluk yönetimi aracılığıyla NFT projelerinin oluşturulmasını da sağlayabilir. Üyeler ve NFT üreticileri NFT projeleri hakkında fikir alışverişi yapabilirler. Bu noktada NFT üretici üye emek sermayesiyle projeye ortaklık ederken, diğer ortaklar nakit sermaye anlamında bir ortaklık göstermektedirler. Aslında işbu projenin bir adi ortaklık ilişkisi geliştirdiğini bile söylemek mümkündür. SONUÇ Varoluşunu giderek arttıran DAO’ları artık daha çok konuşuyor olacağız. Hukuk dünyasında da pek çok araştırmaya konu edilen DAO’ların nevi şahsına münhasır yapısının şirketler hukuku açısından tanımlanması ve Türk Ticaret Kanununa dahil edilme sürecininde takipçisiyiz. Dijital evrimleşmenin sürreal bir parçası ve belki de bir zıt kutupta en somut parçası haline gelen NFT’lerin sanat dünyasında ve fon dünyasındaki popülaritesinin DAO’lar aracılığıyla bambaşka bir evrende ışık saçmaya devam edeceğini düşünüyoruz. Şirketlerin özgürleşme ve demokratikleşme sürecine farklı pencerelerden bakmaya devam edeceğiz. Takipte kalın, sevgiler.