HATIRALARLA TÜRK MUSİKİSİ 22
TAB’İ MUSTAFA EFENDİ
Takriben 1705 yılında Üsküdar da doğar. Kassam Ahdep-zade sermüzezziniŞehriyarı Hattat Mustafa Efendi olarak anılır. Bir süre Üsküdar’da oturduktan sonra Galata’ya taşınır. “Tab’i” bestekarın kullandığı mahlasıdır. Musiki öğrenimi hakkında pek kayıt toktur ancak bestelediği eserlerindeki kaliteye dikkat edilirse, esaslı bir musiki eğitimi aldığı ortaya çıkar. Çağının tanınmış musikişinaslarından ve hattatlarından biridir. Sultan III.Osman’ın padişahlığı döneminde saray müezzinliğine, 1750 yılında da Yenisaray Kapıcılığı (hünkar yaveri) katipliğine getirilir. III. Osman’ın vefatından sonra Enderun’dan sarayın dış hizmetlerine getirilir.Tab’i Mustafa Efendi III. Ahmet döneminde Lale Devri’nde bestekar olarak parladığı dönemdir. Aynı zamanda I. Mahmut da bestekardır. Tab’i Mustafa Efendi’nin saray müezzini olarak I. Mahmut devrinde de bestekarlığının yanında Sülüs ve Nesih hattatı olarak şöhret kazanır. Şair olarak da tanınır. Son yıllarında şiir, hat ve musikiyi tamamen terk ederek Galata’daki evinde inzivaya çekilir. Dr. Suphi Ezgi, Tab’i Mustafa Efendi’nin 100’ den fazla beste ve semaisini gördüğünü belirtiyor. Yılmaz Öztuna, “Tab’i Mustafa Efendi zamanın değerli şairleri arasında sayılır. Lale devrinin en genç bestekarlarındandır. Birçok bestesinde çarpıcı dehası görülür. Üslubu orijinal, makam ve usul geçkileri çok yerinde sehl-i müntemi (hem kolay hem zor) bir seviyededir. Günümüze gelen eserleri 19 makamdan 4 saz eseri, 1 Kar, 12 beste, 8 ağır semai, 9 yürük semaiden ibarettir. “
Hicaz Nakış Yürük Semai: “Takat mı gelir sevdiğim ol işve-vünaze”
Bayati Nakış Aksak Semai “Çıkmaz derunu dilden efendim muhabbetin”
Bayati Yürük Semai “Gül yüzlülerin şevkine gel, nuş edelim mey”
Hüseyni Nakış Sengin Semai “Dök dideden eşk-ı teri sermayesiz olmaz”
Tanınmış eserlerinden bazılarıdır.
1770 yılında vefat ettiği tahmin ediliyor.
Devam Edecek
Kaynak: Yılmaz Öztuna- Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi 1. Cilt
Dr. M .Nazmi Özalp – Türk Musikisi Tarihi 1. Cilt (TRT)
Ali Rıza Avni- Musiki ve Nota Yöneten Avni Anıl Ocak 1983